Gọi vốn

Gọi vốn

• Gọi bao nhiêu tiền?
• Gọi với tiến độ nào? Lấy 1 lần hay nhiều lần?
• Gọi từ ai?
• Thời gian gọi là bao lâu?
• Có gọi được không?
• Nếu gọi được thì có nên gọi không?
• Nếu gọi được thì gọi loại nào?
• Gọi như thế nào để đảm bảo liên tục, trả được chi phí vốn:

1. Đi vay: trả lãi, trả gốc, trả đúng hạn.
2. Hùn vốn: trả cổ tức.

1. Lý thuyết về gọi vốn:

1.1. Các sai lầm thường gặp:

• Tưởng mình là số 1:  Kinh doanh ảo: Dựng lên 1 ý tưởng, lên kế hoạch hành đồng, từ kế hoạch này cần tiền nên đi gọi vốn => nghĩ là không cửa thua nên đi gọi vốn.
• Cần dòng tiền chứ không phải là lợi nhuận (mua bán trả chậm: bán hàng xong 90 ngày mới có tiền). Lợi nhuận đứng sau, dòng tiền mới là quan trọng. Doanh nghiệp cần vốn ở đúng lúc cần chứ không phải là tổng số vốn sẽ có.
• Người đứng ra gọi vốn (CFO): Tư cách có vấn đề (dốt, giỏi mà ăn đút lót người khác hoặc làm gian dối).
• Phát triển nóng (đặt mục tiêu vượt nguồn lực, gọi quá nhiều...).
• Chọn sai đối tác (hứa lèo).
• Chi phí vốn không được tính toán:

Ví dụ:

• Lạm phát 4% ví dụ ngày hôm nay.
• Trả lãi vay (5%).
• Trả cổ tức (cổ phần ưu đãi).
• => Giả sử tính ra: Tổng lãi ROE (lãi trên vốn 8%) – (lạm phát + lãi vay) 9% = - 1% (âm 1).

=> dính cờ thế, nhảy được mấy bước là thua, tháo cờ thế phải dựa vào khả năng tháo vác.

1.2. Nguyên tắc của gọi vốn:

• Đảm bảo chi phí vốn (lãi, cổ tức) ở mức thấp nhất.
• Nếu có thể sử dụng được vốn đó 1 cách hiệu quả. Có sử dụng, sử dụng  đúng mục đích, đúng thời hạn, đúng đối tượng.
• Có kế hoạch tài chính (được dựng lên từ kế hoạch kinh doanh) rồi mới gọi vốn.
• Lên được danh mục đầu tư (các hoạt động để kiếm tiền):

Ví dụ: Gọi vốn 100 tỷ để làm 3 việc: Sản xuất, mở shop, mở trường học. Có 3 danh mục đầu tư. Mất cái này còn cái kia.

• Quản trị được rủi ro (nếu gọi vốn vào mà mất hết thì sao?).

Ví dụ: Có 10 đồng gọi 8 đồng. Nếu thua thì còn 2 đồng, ra đê ở. Nếu thua 10 đồng thì còn 0 đồng, nhưng đời ở mặt đất chứ không bị âm. Bị âm là đi tù.

• Phải có được khoa học dự báo (dự báo lạm phát). Gọi vào với lãi 7%, mà lạm phát 9% là rơi vào cờ thế.

1.3. Chiến lược gọi vốn:

Tài sản là biểu hiện bằng tiền của nguồn vốn.

Đây là đồ thị về nhu cầu vốn của 1 công ty bất kỳ trong 1 năm với bất kỳ lĩnh vực kinh doanh nào (tùy ngành mà đường cong của tháng vào mùa sẽ khác nhau).

Có 3 loại tài sản:

• Tài sản cố định (TSCĐ): Chạy xuyên suốt trong năm: Mặt bằng, nhà xưởng, máy móc, điện, nước, internet.... Trong đồ thị ví dụ là cần 30 tỷ.
• Tài sản lưu động thường xuyên (TSLĐTX): Nguyên liệu để trong kho... Trong đồ thị ví dụ là cần 5 tỷ.
• Tài sản lưu động thời vụ (TSLĐTV): Nhu cầu cao khi vào mùa hot.... Trong đồ thị ví dụ là cần 15 tỷ.

1.3.1. Chiến lược bảo thủ:

• TSCĐ + TSLĐTX + TSTV = 30+5+15 = 50 tỷ: Dùng vốn chủ sở hữu (tự bỏ tiền, tiền của thằng bạn, tiền của cha mẹ, tiền vợ...). Không gọi vốn từ ai hết.
• Nhược điểm là thừa vốn triền miên, hiệu quả sử dụng vốn kém (vốn không dùng nhưng vẫn phải trả cổ tức cho thằng bạn vì thừa vốn).
• Thường áp dụng cho các công ty nhỏ.
• Dùng M&A cho công ty to lên.

Khởi nghiệp cần:

• Kẻ đứng ra bảo kê cho nó (mạnh thường quân).
• Nhà mình rất giàu.
• Không giàu thì kinh doanh ở quy mô mình có.

1.3.2. Chiến lược linh hoạt (tối ưu nhất trong dùng vốn, không 1 ngày nào vốn thừa, chi phí vốn đưa vào giá thành sản phẩm tối ưu, vốn đều chạy cả):

• TSCĐ + TSLĐTX = 30+5 = 35 tỷ: Dùng vốn dài.
• TSLĐTV dùng vốn ngắn (nợ ngắn, đi vay dưới 12 tháng).
• Dùng cho công ty lớn, đủ uy tín (Honda, Samsung...).

Vốn dài:

• Vốn góp (vốn bản thân + vốn thằng bạn – cổ phiếu thường).
• Nợ dài.

1.3.3. Chiến lược kết hợp:

• TSCĐ + 1 phần TSLĐTX = 30 + 2 = 32 tỷ: Dùng vốn dài.
• 1 phần còn lại của TSLĐTX + TSLĐTV: Dùng vốn ngắn.

Hoặc:

• TSCĐ + TSLĐTX + 1 phần TSLĐTV = 30 + 5 + 5 = 40 tỷ: Dùng cho vốn dài.
• Phần còn lại của TSLĐTV thì dùng vốn ngắn.

Dùng cho công ty vừa.

2. Kỹ thuật gọi vốn:

2.1. Gọi vốn có thể từ các nguồn sau đây:

Vốn chủ sở hữu:

• Có quyền sở hữu.
• Có quyền sử dụng.
• Có thể là của mình hoặc của người khác góp. Người góp được quyền hưởng cổ tức. Lời ăn lỗ chịu. Anh em trên 1 thuyền.

Vốn vay:

• Có quyền sử dụng.
• Không có quyền sở hữu.
• Áp lực trả lãi, trả gốc, trả đúng hạn. Dùng 10 ngày vay 10 ngày.

Cụ thể vay từ:

• Ngân hàng có 3 chức năng: Tiền gửi, cho vay, thanh toán.
• Bảo hiểm có 2 chức năng: Tiền gửi, cho vay.

1. Ngân hàng và các định chế phi ngân hàng (công ty tài chính, bảo hiểm, quỹ đầu tư...).
2. Quỹ đầu tư mạo hiểm (dành cho startup). 1 nhóm người nào đó có tính chất đầu tư chuyên nghiệp. Đầu tư tiền nhiều, độ mạo hiểm cao, chết là chết nặng, nhưng ăn là ăn rất lớn.
3. Nhà đầu tư thiên thần. Đây là 1 cá nhân nào đó giàu có.
4. Cộng đồng (đại chúng: Kickstarter).
5. Gia đình và bạn bè (vợ, bố mẹ vợ, bố mẹ mình, nhóm bạn...).
6. Gọi vốn từ chính mình (quy tắc 6 cái lọ).
7. Câu lạc bộ, vườn ươm khởi nghiệp.
8. Góp dịch vụ: tư vấn pháp lý, nghiệp vụ kế toán, marketing.
9. Đối tác kinh doanh. Mua bán trả chậm, sau 90 ngày không trả được, chuyển thành vốn góp, hằng tháng trả cổ tức. Ngân hàng dùng nhiều.
10. Từ chính quyền các cấp. Tài trợ (khuyến khích, khuyến nông...).

2.2. Các nguyên tắc về kỹ năng gọi vốn:

1. Nghiên cứu thật kỹ người góp vốn (khẩu vị nhà đầu tư).
2. Tìm người giới thiệu đáng tin cậy.
3. Phải kiên nhẫn.
4. Trong bản thuyết minh các điều sau phải làm rõ:

• Tầm nhìn (mục tiêu dài hạn).
• Lợi thế cạnh tranh (rất quan trọng).
• Các yếu tố chắc chắn thành công.

2.3. Khi nào người ta góp vốn:

• Doanh nghiệp phải chứng minh được mình là người đáng tin. Lượng bán và giá bán quyết định doanh thu.
• Tín dụng là lòng tin. Lòng tin được cấu tạo như sau:

Sơ đồ lòng tin:

2.3.1. Pháp lý:

• Không trả không được (bị thần kinh giết người còn không ở tù chứ mà trả tiền).
• Có thì tin 1/7.

2.3.2. Uy tín:

Muốn trả:

1. Sẳn lòng trả.
2. Mong muốn trả.
3. Kiên quyết trả.
4. Không bao giờ trả.

Có lãi thì trả cổ tức nếu là cổ phiếu ưu đãi hoặc trái phiếu, đúng hạn thì trả gốc.

Biểu hiện ở :

1. Quá khứ.
2. Phỏng vấn (mắt đảo liên tục).
3. Dư luận xã hội (lên mạng xã hội, luật số lớn).
4. Có thì tin 1/7.

2.3.3. Mục đích (lấy xong về đi đánh bạc):

• Mục đích hợp pháp, hợp lệ (giấy phép kinh doanh).
• Đi mua cái gì, đưa chứng từ, nhà đầu tư đưa tiền sau đó đến lấy hàng => mất chủ động. Nhà đầu tư trả, doanh nghiệp đi lấy hàng.
• Có thì tin 1/7.

2.3.4. Năng lực tạo lợi nhuận của người được góp vốn:

• Có nghề kinh doanh.
• Đã từng kinh doanh và có lãi.
• Xu hướng của công ty.
• Có thì tin 1/7.

2.3.5. Môi trường vĩ mô (thiên tai, đảo chính chính trị...):

• Môi trường đang ở trạng thái thuận hay nghịch.
• Giá bán ra của sản phẩm hiện tại bao nhiêu? Với số lượng là bao nhiêu?
• Có thì tin 1/7.

2.3.6. Năng lực tài chính (dòng tiền trả):

• Có phương án kinh doanh thành công. Dự án (dự án là dài hạn) khác phương án.
• Tài chính ngoài phương án.
• Có thì tin 1/7.

2.3.7. Tài sản đảm bảo:

• Thế chấp hoặc cầm cố. Thế chấp khác cầm cố.
• Có thì tin 1/7.

Mục 2.3.3 + 2.3.4 + 2.3.5 là có khả năng thắng lợi.